Tuesday, September 9, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for September 10, 2008

            ALAS SA KONSUMIDOR

 

            Wa gyoy dag-anan ang mga konsumidor.  Bisan dako nang tidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan, morang umang kahinay ang us-os sa lana dinhi sa ato.  Sa labing uwahing banabana, 30% nay tidlom sa kalibotanong presyo.  Apan labihang nihita ug langaya sa us-os dinhi sa ato.

            Apan ang Pilipinas Shell, usa sa tulo ka higanteng kompaniya nga tihik kaayong mopaus-os, dali rang nakalusot:  Di pa sila makapatuyang og paus-os sa ilang presyo kay dako pang alkanse nga kinahanglan nilang bawion.  Human ang istorya.  Wa nay lalis.

            Kay ubos sa oil deregulation law, way makabuot, bisan ang kagamhanan pa, pila ug kanus-a ang us-os sa lana.

-o0o-

            Makiangayon lang hinuon nga ang tidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan di dayon mapatuman dinhi sa ato.  Segun sa mga eksperto duha ka buwan ang imbentaryo sa mga kompaniya sa lana sa Pilipinas.  Sa ato pa, ang lana nga ilang gibaligya karon mao pa ang lana nga ilang nakompra niadtong Hulyo; ug nga ang dakong tidlom sa pagtapos sa Agosto ug pagsugod sa Septiyembre unya pa nato hingpit nga mabatyagan sa Nobyembre.

            Mao ni kapalaran natong kabos nga mga konsumidor.  Us-os gani, tilukon una sa mga kompaniya sa lana ang kataposang tulo sa ilang imbentaryo unya laslasan ang presyo.  Apan kon usbaw gani, morang kilat nga molayat ang presyo dinhi sa ato, kasagaran makiglumba pa gani sa pagsaka sa presyo sa merkado sa kalibotan.

-o0o-

            Ang OPEC nagplano sa paglaslas sa suplay aron pagbira pagbalik sa presyo sa lana pataas.  Kay wa may makabadlong nila, gikahadlokan nga kasamtangan lang ang pagtidlom sa presyo.  Nga inihap na lang ang mga adlaw sa di pa nato masaksihan nga mobalik na sab ni sa pagkatkat.

            Kon mahitabo, mohatag nig laing kahigayonan sa mga kompaniya sa lana pagbunal nato.  Di na nila huwaton nga mahurot ang ilang imbentaryo sa mas baratong lana.  Inig layat sa presyo sa merkado sa kalibotan, tulin pa unya sila sa alas kuwatro nga moapil sa kiat.

-o0o-

            Nitidlom ang presyo sa lana tungod sa pagtidlom sa demanda sa Estados Unidos, ang labing dakong merkado sa lana.  Nitidlom ang demanda tungod sa paghuyang sa Amerikanhong ekonomiya.  Ang pagbarato sa lana mahimong makapadali sa pagbaskog sa ekonomiya.  Nga tinong mosangpot sa pagsaka sa demanda.  Ug, salamat sa maniobra sa OPEC, mopakatkat na sab pagbalik sa presyo sa lana.

            Alaot gyod ta.  Maglaway lang sa us-os.  Mao pa gyoy unang mabunalan sa bisan unsang uminto.  Apan hinaot nga wa makawang ang labing bililhong leksiyon:  Nga kita gihapoy tinuod nga gamhanan; nga ang presyo sa lana mag-agad diay sa atong konsumo; ug nga kon di ta mag-usik-usik, motidlom diay ang presyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

No comments: