Arangkada of Leo Lastimosa for May 29, 2008

            PAPASON ANG EVAT

 

            Ang labing uwahing salida ni Pres. Arroyo pag-ulug-ulog sa katawhan, nga nibati siya sa ilang kalisod atubangan sa nagbuntaog nga krisis sa kamahal sa tanang palaliton, nibutyag di sa nagdugo niyang kasingkasing kon dili sa desperado niyang pagsuway paglihay sa responsibilidad sa lapad nga katimawa nga nihakop karon sa nasud.  Ang iyang gideklarar nga moratorium sa pagsaka sa matrikula way kapuslanan kay:

·        Deregulated ang pribadong edukasyon, way makapugong sa pribadong mga tulonghaan sa pagpausbaw sa ilang mga bayranan;

·        Nakapangolekta na sa inusbawang matrikula ang state colleges ug universities, gani magsugod nang klase sa kolehiyo sunod semana; ug

·        Ang gimando nga pag-refund sa mga tinun-an nga nakabayad na sa inusbawang matrikula mas maayong mangandam na lang nga siyam-siyaman kay makapanghuy-ab ang kadako sa gintang gikan sa pagpahibawo sa pagpagawas sa kuwarta sa kagamhanan, ngadto sa pagpangita sa tinubdan sa kuwarta, ug hangtod na sa aktuwal nga pagpagawas sa kuwarta.

-o0o-

            Nganong mora man og himungaan nga nasaag sa iyang pugaran sa Arroyo sa hiningusgang pagkumbinser sa katawhan nga naningkamot siya pagpagaan sa ilang kahimtang?  Kay sa madugay ug madali, ang kinakusgang tulisok sa labing daghan nga gipanggutom na mosangko sa iyang nataran.  Sa gusto niya ug sa dili, makaamgo ang katawhan nga ang nakapaburot sa presyo sa nag-unang mga palaliton, apil nang presyo sa lana ug bayranan sa elektrisidad, gawas sa naandang han-okanan nga cartel sa OPEC ug kamapahimuslanon sa mga magpapatigayon, mao ang makapabuktot nga buhis nga way kukaluoy nga gipahamtang sa iyang pamunoan.

            Nagprotesta nang mga motorista sa Britanya ug Pransiya.  Nagsugod na pagsibaw ang tiyabaw sa Estados Unidos ug ubang kanasuran.  Manalahi ang mga paagi sa ilang paglihok.  Apan managsama ang ilang tumong:  Pagpugos sa ilang mga kagamhanan paglaslas sa higanteng buhis sa lana nga mokabat og gikan sa 50% ngadto sa 60% sa presyo sa matag litro.

            May sukaranan ang kadadlok ni Arroyo:  Kay kon noulbo nang mga protesta sa mas adunahang mga nasud, unsa may panagang nga di siya mapaod sa mas kusganong mga protesta dinhi sa ato?

-o0o-

            Kon tangtangon ang 12% nga expanded value added tax (EVAT) sa mga produkto sa lana, mawad-an og P20 bilyones ang panudlanan sa kagamhanan.  P20B ra.  Gamay ra kaayong bahin sa nasudnong budget karong tuiga nga P1.3 trilyones.

            Segun ni Senador Mar Roxas, ang labing unang niawhag pagtangtang sa EVAT sa krudo, gasolina, LPG ug ubang produkto sa lana, di hingpit nga mawa gikan sa kagamhanan ang papason nga buhis.  Mabawi ra sab dayon.  Kay ang P5 nga madaginot sa matag litro sa lana gastuhon ra gihapon sa katawhan.  Pagbayad sa ilang gikinahanglan nga mga produkto ug serbisyo.  Nga, nakatag-an mo, utrong gipahamtangan og 12% nga EVAT.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com