Arangkada of Leo Lastimosa for March 29, 2008

       RAKET SA NFA

 

       Ang higanteng subsidy nga gihatag sa kagamhanan alang sa operasyon sa National Food Authority (NFA) gikahadlokan nga moabot og P60 bilyones karong tuiga.  Kini tungod sa kataas na sa presyo sa bugas humay sa merkado sa kalibotan ($740 matag metrika tonelada sa kataposang subasta) nga kinahanglang iyang ipamaligya sa gilansang nga presyo nga tag-P18.25 matag kilo sa lokal nga merkado.

        Mga kongresista nga nagsubli sa budget sa NFA nibanabana sa kinatibuk-ang utang sa ahensiya nga mokabat na og P100 bilyon.  P5.6 bilyones ang bayranan sa NFA sa interes lang sa makalilisang nga utang.  Apan sa di pa mong kabuylo pagbalikas sa NFA, hapuhapon dayon mo sa mga turutot sa kagamhanan di ta angayng magtinihik sa pagtino nga magpabiling ubos ang presyo sa bugas humay sa mga merkado.

-o0o-

        Ang masulub-ong kamatuoran mao nga ang pagarpar sa kagamhanan mahitungod sa NFA way sukaranan.  Abunda ang mga ebidensiya nga magmatuod nga napakyas ang NFA pagtuman sa iyang tahas:

·        Una, nagpadayon ang paglayat sa presyo sa bugas, samtang nalansang ang NFA rice sa P18.25 ang matag kilo sa commercial rice nisutoy na ngadto sa P32-P35, padayong nagtubo matag adlaw ug wa pay tilimad-on sa paghunong pagburot;

·        Ikaduha, way mahimo ang NFA pagpugong sa presyo kay 10% ra sa kinatibuk-ang suplay ang ilang gihuptan; gawas nga

·        Ikatulo, ang kabarato ug kadaginuton sa NFA rice nahimo pa hinuong tinubdan sa pangurakot tungod sa kadako sa tentasyon alang sa taga NFA pakigkonsabo sa mga magpapatigayon pagbaligya sa NFA rice sa presyo sa commercial rice.

-o0o-

        Tuguting atong tukion ang linya sa Malakanyang nga di ta angayang magtinihik sa subsidy sa NFA kay gitumong ni pagtino nga dunay baratong bugas nga mapalit ang labing kabos sa atong katawhan.  Nag-ayo lang ang ilang sulti.  Ang tinuod nilang gihimo mao ang pagbugal-bugal di pagtabang sa labing kabos nga mga pamilya.

        Duna silay lagda nga tungod sa kamahal sa bugas karon ang konsumidor makapalit lang og tunga sa kilo gikan sa usa ka NFA retailer matag adlaw.  Apan kon gustong konsumidor nga makapalit sa karaang limitasyon nga tulo ka kilo, mopila siya pagkuha og tunga sa kilo gikan sa matag usa sa unom ka retailers sa merkado.

        Naluwas hinuong konsumidor sa kalipong ug kagutom pagsubay sa daghang pila kay may mga merkado nga way mangabling NFA retailer.

-o0o-

        Sa ato pa, lalisunon pa kon ang binilyon ka pesos nga gibubo sa kagamhanan alang sa NFA nakatabang ba sa kabos nga mga konsumidor o mas nakapaburot lang sa mapahimuslanong mga magpapatigayon ug kurakot nga mga opisyal sa ahensiya.

        Wa hinuoy lalis:  Ang P60 bilyones nga subsidy karong tuiga ug ang P100 bilyones nga kinatibuk-ang utang sa NFA bayran, nakatag-an mo, nato—ang nabuktot nang mga magbubuhis.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com