Arangkada of Leo Lastimosa for March 30, 2008

       UNANG MAPASMO

 

       Ang Pilipinas makahurot og 33 milyones ka kilong bugas humay matag adlaw.  10% ra sa inadlawng konsumo, o 330,000 ka kilo, maoy gitagbaw sa NFA rice.  Ang tumong mao ang pagpugong sa mga magpapatigayon pagpatuyang pagpasaka sa presyo.  Apan ang atong nasaksihan nga adlaw adlawng paglayat sa presyo sa bugas humay nagmatuod nga inutil ang NFA pagpaubos sa presyo sa commercial rice.  Bisan kon gilansang ang iyang bugas sa tag-P18.25 matag kilo.

        Nganong napakyas man ang NFA sa iyang tahas?  Sa way pagtuki tinuod bang nakigkonsabo ang kadagkoan sa NFA sa rice cartel, nahadlok ko nga dakong bahin sa kainutil sa NFA nanukad sa kabinuang sa mga lagda nga gipatuman sa pag-apud-apod sa baratong NFA rice sa kamerkadohan.

-o0o-

        Ang matag lisensiyadong retailer hatagan og 20 ka sakong NFA rice matag semana ug kinahanglang motuman siya sa mosunod nga mga lagda:

·        Kinahanglan siyang mamaligya sud sa walo ka oras sa matag adlaw;

·        Kinahanglang anam-anamon niya pagbaligya ang bugas aron makaabot og unom ka adlaw;

·        Kon mahurot ang bugas og mas sayo kay sa gitakda nga unom ka adlaw, silotan siya;

·        Tulo ra ka kilo ang labing daghang bugas nga mapalit sa matag konsumidor sa matag adlaw; ug

·        Kon daghan kaayong mamalit, mahimong tunga na lang sa kilo ang ibaligya sa matag usa.

-o0o-

        Bisan sa kakuwestiyonable sa mga lagda, ang NFA niinsistir nga ang ilang sistema motino nga ang baratong bugas moabot sa labing kabos nga mga konsumidor.  Kon naglisod kag pangita og mamaligyaay og NFA rice, di kong kabasol nimo.  Kay gawas nga giusab-usab ang ngan sa ilang stalls, karon gitawag na sab silag Bigasan ni Gloria sa Palengke (BGP), di tinuod ang pagarpar sa NFA nga may unom ka retailers sa matag merkado.

        Pananglitan, sa merkado sa Pardo, usa sa labing dakong merkado sa habagatang distrito sa Dakbayan sa Sugbo, usa ray retailer.  Nangandado pa gyod.  Sa Tudela, Camotes, ang gipabaligya og NFA rice way tindahan, duna hinuoy kan-anan.

-o0o-

        Sukwahi sa propaganda sa Malakanyang, mao ni ang tinuod nga nahitabo sa stalls nga namaligya og NFA rice:

·        Way nagbantay sa retailers, karon na lang nikisaw ang mga inspector sa NFA tungod sa krisis;

·        Bisan kinsa ray baligyaan, mahimong mas unang makapalit ang mga katabang sa mga adunahan nga NFA rice maoy gilawog sa binuhing mga iro kay sa mga pamilyang di kaabot sa kamahal sa commercial rice;

·        Ang NFA way dag-anan kon ang NFA rice ibaligya sa mas taas nga presyo; ug busa

·        Gawas nga wa kapugong sa pagsaka sa presyo sa commercial rice, ang NFA napakyas pa gyod pagtabang sa labing kabos nga mga pamilya nga maoy unang mapasmo kon motidlom ang suplay ug mosaka ang presyo sa bugas.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com